De geschiedenis van de Tienrayse carnaval
Vanaf de eerste jaren na de oorlog was er met vastenavond toneel in Tienray in de zaal van Jeu van Rijswick (Spoorstraat 64). Op maandagavond was het dan meestal niet meer zo druk. In 1950 was de belangstelling op de maandagavond zo gering, dat men besloot de uitvoering niet door te laten gaan.
Bij het nakaarten op die avond kwam naar voren dat er in Tienray met vastenavond iets moest veranderen. Het organiseren van een echte carnaval lag toen voor de hand. Men kwam op dit idee, omdat in die tijd reeds meerdere dorpsgenoten in andere plaatsen carnaval gingen vieren. Ook in het buurdorp Meerlo was reeds enkele jaren carnaval met een echte Prins en een echte optocht. De “Vôskes” hadden dat al aan de Tienraynaren laten zien door met hun Prinsenwagen door Tienray te trekken. Uit de overlevering is vernomen, dat deze Prinsenwagen wat minder mooi in Meerlo is teruggekomen.
In januari 1951 werd op de jaarvergadering van Tienrays Fanfare besloten om in dat jaar voor de eerste keer officieel carnaval te vieren in Tienray. Toch ging dat niet door. Pastoor Dinckels meende dat dit feest niet paste bij het bedevaartsoord “Klein Lourdes”. Carnaval betekende immers een poel van verderf! Uiteindelijk kreeg de fanfare van de pastoor wel de toestemming om dansavonden te organiseren. Het orkestje van de fanfare ‘De Matadors’ verzorgde de dansmuziek.
Op carnavalsmaandag van dat jaar zaten aan de tapkast bij café Wiel Cruijsberg, Martien Rutten, Jo Smits, Ton en Nol Hofman. Ze praatten natuurlijk over het niet doorgaan van de carnavalsviering. Na ieder glas bier begon het carnavalsbloed hoe langer hoe meer te kriebelen. Uiteindelijk werd Martien Rutten uitgeroepen als “Prins Mart den Urste”. Gehuld in een witte schildersoverall en een cape van zwarte Piet en met een handveger als scepter, trok de “Prins” met zijn gezelschap naar de danszaal van Jeu van Rijswick. In de zaal aangekomen sloeg de “Prins” met de handveger de daar aanwezige danslustigen tot “Geit” terwijl hij de wijze woorden sprak: “Ge zied en Geit en Geit zudde blieve”.
Vanaf dat moment kon ook pastoor Dinckels carnaval in Tienray niet meer tegen houden. In 1952 werd het dan ook voor het eerst officieel gevierd, georganiseerd door de fanfare, die ook voor de muziek zorgde.Waarom “Prins” Martien Rutten meteen aan een geit dacht en waarom het met carnaval dan ook de “Tienderse Geiten” zijn geworden, daarover zijn uit de overlevering drie verhalen bekend.
De eerste lezing vermeldt, dat Tienray een arbeidersdorp was en dat de arbeiders het in die tijd niet zo breed hadden. Veel dorpelingen hielden dan ook een geit voor de geitenmelk. Een bok hadden ze niet, want die was te duur. Die vrat immers alleen maar en gaf geen melk. Als er voor nakomelingen bij de geiten moest worden gezorgd dan gingen de mensen met de geit naar de rijke Swolgense boeren, die het zich wel konden permitteren om bokken te houden. Dus het lag toen voor de hand dat het “Tienderse Geiten” en “Swolgense Bôk” werden.
De tweede lezing verhaalt over de tijd dat Tienray nog deel was van de parochie Swolgen. Toen Tienray tot zelfstandig rectoraat werd verheven, verkondigde de pastoor dit nieuws vanaf de preekstoel en voegde daaraan toe “De Bokken worden gescheiden van de Geiten”.
De derde lezing gaat over een deurtje in de Lambertus kerk van Swolgen, als men goed kijkt ziet men nog waar dit vroeger zat. Dit deurtje was zo laag dat men moest bukken bij het naar binnen gaan. Als waarschuwing zei men dan “Buk ow” daarvan kan de naam “Bokken” ook zijn afgeleid. Dus toen al werden Tienraynaren Geiten en Swolgenaren Bokken genoemd.
In 1953 werd geen carnaval gevierd in verband met de watersnoodramp in Zeeland.
Prins Carnaval met de Vorst en de Raad van Elf zijn in het Limburgse en dus ook in het Tienrayse carnaval het representatieve college bij carnavalsactiviteiten. Na de oprichting door de fanfare in 1952, zorgde de Raad van Elf zelf voor zijn eigen instandhouding. De Prins werd in de beginjaren gekozen uit en door de leden van de raad. In 1974 werd voor het eerst een Prins aangetrokken van buiten de raad. Vanaf die tijd wordt de Prins aangezocht en benoemd door een prinsencommissie.
Tijdens de carnaval in Tienray heeft de Prins nooit bijzondere financiële verplichtingen gehad. Dit is altijd zo gebleven om te kunnen waarborgen, dat het voor iedereen mogelijk is om Prins van de Tienderse Geiten te worden. Wel is het natuurlijk zo dat een en ander wat formeler is geworden rond de Prins. In 1971 werd voor de eerste keer het huis van de Prins versierd, kreeg de Prins voor de eerste keer een receptie aangeboden en gaf de Raad van Elf voor de eerste keer de carnavalskrant “De Geitestal” uit.
Waren er in de jaren zestig veel activiteiten georganiseerd op de eigenlijke carnavalsdagen, onder leiding van een carnavalscommissie is in de jaren zeventig uiteindelijk een voorprogramma ontstaan, georganiseerd door een aantal samenwerkende verenigingen te weten TOP’27, Tienrays fanfare en Truando Marjopies. Gekozen werd voor een voorprogramma zoals dat nu nog steeds bestaat: Prinsenproclamatie, Jeugdprinsenproclamatie, Revue, en de Receptie van de Prins. De carnavalsbals op de carnavalsdagen, de kinderbals en de kinderoptocht werden nog steeds door de fanfare zelf georganiseerd.
Door de jaren heen werd het voor de fanfare steeds moeilijker om het carnaval te blijven organiseren op een manier zoals zij dit voor ogen had. Na veertig jaren het leeuwendeel van het werk gedaan te hebben, gaf de vereniging in 1992 dan ook te kennen, dat in dat jaar de laatste door hen georganiseerde carnaval gevierd zou worden. Op de elfde van de elfde van 1992 is door de toenmalige Raad van Elf Carnavalsvereniging “De Geiten” opgericht. Vanaf carnaval 1993 zorgen de leden van deze vereniging, tezamen met veel vrijwilligers uit Tienray, voor een gepaste Carnavalsviering in “Ut dôrpke Tiendere” .
De Jeugdcarnaval De Tienderse revue De carnavalsschlagers De carnavalskrant De Tienderse Vorsten De Boerenbruiloft Het Truujenbal

Ge ziet en Geit en Geit zudde blieve!
Een groot deel van de tekst is overgenomen uit het door Harrie Raaijmakers geschreven boek “Tienray, meer dan tien huizen en een lieve vrouw”. Deze tekst wordt ook gepubliceeerd op de door Harrie Raaymakers beheerde website “mooitienray.nl”.
De bron van informatie voor het boek en de website is een bijdrage geweest van de heer Jan Joosten.
Harrie Raaijmakers heeft geheel belangeloos toestemming verleend de door hem verzamelde informatie op deze website te publiceren, waarvoor onze dank.
Het ontstaan van de Jeugdcarnaval
In 1954 trok de eerste carnavalsoptocht door het Geitenrijk. Om de kinderen ook in de carnavalsviering te betrekken werd gekozen voor een kinderoptocht. In de eerste jaren was in deze optocht de Prinsenwagen een koets, getrokken door een mooi zwart paard. In deze koets zaten de Prins, Vorst en Nar. De Raad van Elf moest lopen. Later werd onder andere de vrachtwagen van de Boerenoven omgebouwd tot een echte Prinsenwagen waarop ook de raad kon plaatsnemen.
Toen in het begin van de jaren zestig vanwege het te slechte weer de kinderoptocht niet door kon gaan, werd er in het oude Parochiehuis een carnavalsbal georganiseerd voor de kinderen. Hierdoor kwamen de leiders van de toenmalige jeugdbeweging op het idee om samen met het meisjesgilde een Jeugdraad te formeren, compleet met een Jeugdprins, Jeugdprinses, een Jeugdvorst, nar en twee hofdames. Er werd stof gekocht en de moeders maakten de eerste capes. Er was al een Jeugdcarnavalsavond van het meisjesgilde waar de Vorst en de Prins, zonder Raad van Elf, op bezoek gingen. Deze avond werd nu samen met de vrijejeugdbeweging georganiseerd, de Raad van Elf werd uitgenodigd en de eerste jeugdprinsenproclamatie was een feit.
We schrijven carnaval 1968, voor het eerst huppelde er in Tienray een Jeugdprinsenpaar rond. Jeugdprins Ger den Urste en Jeugdprinses Lenie de Urste, Ger van Rijswick en Lenie Derks. Dit was uniek, want in 1968 was er in de omgeving van Tienray geen enkel dorp met een eigen Jeugdcarnaval.
De organisatie werd in 1975 overgenomen door de plaatselijke voetbalvereniging TOP `27, de plaatselijk drum- en majorette vereniging TRUANDO MARJOPIES en de jeugdbeweging THEN WHEEL. Vandaag de dag is de organisatie in handen van CV de Geiten.
De kinder- en jeugdbals worden nog steeds erg druk bezocht.
De beginjaren De Tienderse revue De carnavalsschlagers De carnavalskrant
De Tienderse Vorsten De Boerenbruiloft Het Truujenbal

In de beginjaren opende carnaval op zondag met de “Tienderse Revue”. Deze revue is ontstaan vanuit de St. Caecilia-vieringen van de fanfare. De gebeurtenissen van het afgelopen jaar van fanfare en dorp liet men dan op humoristische wijze de revue passeren.
Om ook de andere mensen van Tienray te laten genieten van deze cabaretachtige schetsjes vol humor, werd dit deel van de Caecilia-avond als “Tienderse Revue” in de carnavalsviering opgenomen. De initiatiefnemers en kartrekkers waren vele jaren lang Piet Cruijsberg, Hay van Well en Jo Smits en daarbij de andere leden van de toneelvereniging. Gelukkig hebben anderen het daarna van deze mensen van het eerste uur overgenomen en ervoor gezorgd, dat nu nog steeds de “Tienderse Revue” belangrijk is voor het Tienrayse carnaval.
De beginjaren De jeugdcarnaval De carnavalsschlagers De carnavalskrant
De Tienderse Vorsten De Boerenbruiloft Het Truujenbal

Een hoofdstuk apart in een volkseigen carnavalsviering zijn natuurlijk de carnavalsschlagers. Ook dit stukje cultuur is in de afgelopen jaren door vele Tienrayse tekstdichters, componisten, muzikanten, zangers en zangeressen uitgedragen. In 1994 is er een cassette uitgegeven met daarop een selectie van de schlagers van voorgaande jaren. Op deze site is een compleet overzicht opgenomen van alle in Tienray verschenen carnavalsschlagers.
Klik voor een overzicht van alle Tienrayse schlagers en de mogelijkheid de teksten te downloaden.

In 1971 gaat de Raad van elf in Tienray voor het eerst langs de deur met de verkoop van de Tienrayse carnavalskrant. Deze is ontstaan op initiatief van Thei Linssen. Samen met Frans Gielen maakt Thei deze krant namens de Raad van Elf. De naam van de krant is van meet af aan “de Geitestal” en de eerste editie is 14 pagina`s dik.
De eerste kranten zijn ook echte kranten, vanaf 1975 verschijnt de krant voor het eerst in de vorm van een boekje, Folioformaat. Dat is tot op de dag van vandaag niet veranderd. In 1971 groeit het aantal pagina`s tot 32 en de omslag wisselt elk jaar van kleur. Vanaf 1985 wordt de kleur van de omslag wit, dit verwijst naar de witte Geit. I.v.m. het jubileum jaar van de Tienrayse carnaval in 1985 (3×11) komt er in dit jaar een speciale editie waardoor het aantal pagina`s van 32 naar 44 stijgt.
In 2003 verschijnt de 33ste editie, voor het eerst met een fullcolour omslag en 56 pagina`s dik. In 2014 verschijnt de 44ste editie, nog steeds met een fullcolour omslag 72 pagina`s dik waarvan 14 in fullcolour. De eerste krant rolde nog uit een stencilmachine maar vanaf 1972 wordt de krant gedrukt bij een drukkerij waar de Raad van Elf al die jaren klant is gebleven. Dezelfde drukkerij zal daarom ook in 2014 de 44ste editie drukken. Het beheer van de krant is nog steeds in handen van de Raad van Elf, die daarvoor een redactie heeft aangewezen. Deze is in 44 jaar tijd 11 keer gewisseld van samenstelling.
Aan de 44ste editie is speciale aandacht besteed. Er is een gelimiteerde luxe editie van verschenen verpakt in een exclusieve houten lijst inclusief een CD met oude carnavalsschlagers in een nieuw jasje. Een uniek exemplaar, uitgegeven tijdens een tekensessie van Prins Tim den Urste waarbij een ieder die de krant krant in ontvangst nam ook nog een persoonlijke groet van de Prins mee kon krijgen.
Wat vooral niet vergeten mag worden is de tomeloze inzet van de Raad van Elf om elk jaar weer alle adverteerders persoonlijk te bezoeken voor het ophalen van de advertenties en de jaarlijkse rondgang langs alle huishoudens van Tienray. Maar zonder de steun van de eerder genoemde adverteerders en sponsoren was een kwaliteitskrant zoals Tienray die kent absoluut niet mogelijk.
De beginjaren De jeugdcarnaval De Tienderse revue De carnavalsschlagers De Tienderse Vorsten De Boerenbruiloft Het Truujenbal

Overzicht van Vorsten
1952 – 1958, Vorst Theike – Thei Cox
1959 – 1960, Vorst hay – Hay van Well
1961 – 1962, Vorst Toën – Toon Knoops
1963 – 1966, Vorst Jan – Jan Smits
1967 – 1976, Vorst Stans – Stans Cruijsberg
1977, Vorst Piet – Piet Martens
1978 – 1979, Vorst Toën – Toon Camps
1980 – 1985, Vorst Joop – Joop Krachten
1986, Vorst Hay – Hay van Rijswick
1987, Vorst Joop – Joop Kragten
1988 – 2003, Vorst Hay – Hay van Rijswick
2004 – 2011, Vorst Michel – Michel van Rijswick
2012 – 2016, Vorst Marcel – Marcel Rongen
2017 – Heden, Vorst Tim – Tim Dings
De beginjaren De jeugdcarnaval De Tienderse revue De carnavalsschlagers De carnavalskrant
De Boerenbruiloft Het Truujenbal

De Boerenbruiloft
In Tienray zijn in het verleden goed pogingen gedaan om een Boerenbruiloft te organiseren, maar door het overweldigende succes van de kinderbals kwam dit nooit goed van de grond.
Pas in 2005 was het dorp klaar voor een boerenbruiloft. Vanwege een “gat “in het programma werd er een passende activiteit gezocht. In dat jaar kwam er een commissie bijeen die voor het eerst een officiële Boerenbruiloft ging organiseren. Ook deze stond volledig in het teken van de Tienrayse Jeugd. In dit jaar vormden Elke Groenen en Maarten Coenders het eerste officiële Jeugd-Boerenbruidspaar. Vanwege het grote succes is het een vaste traditie geworden. Echter door het ontbreken van voldoende jeugd aan het einde van het eerste decennium, is in 2009 de jeugdboerenbruiloft omgezet in een Boerenbruiloft met volwassenen, John en Jeannette Vergeldt waren in dat Jaar het eerste Boerenbruidspaar van de Tienrayse carnaval. Traditioneel gehouden op carnavalsdinsdag, begint deze dag met een mini-boerenbal voor de allerkleinsten.

Alhoewel het plaatselijke Truujenbal geen initiatief is van CV de Geiten is het toch onlosmakelijk verbonden met de Tienrayse carnaval en verdient het zeker een plaatsje op deze website. Het jaarlijkse Truujenbal wordt georganiseerd door de dames van de Raad van Elf en vindt traditioneel plaats op de vrijdagavond voorafgaande de receptie van de Prins. Het woord ”Truujenbal” zegt het al, een bal alleen toegankelijk voor vrouwen. Dit wordt in Tienray georganiseerd sinds 2002, de eerste “Tienderse Truuj” was Truus Martens.
De beginjaren De jeugdcarnaval De Tienderse revue De carnavalsschlagers De carnavalskrant
De Tienderse Vorsten De Boerenbruiloft
